Nowe życie

Dzisiaj trochę nietypowo...

Budynek Szpitala Miejskiego w Elblągu przy ul. Żeromskiego. Dokładniej - drzwi wejściowe na oddział położniczy. Na cegłach obok można zobaczyć wydrapane imiona i daty narodzin nowych obywateli Elbląga i okolic. Niestety, ja swojego upamiętnienia tam nie mam, ale może ktoś czytający tam się znajdzie.

Szpital Miejski w Elblągu

Pomnik Ofiar Grudnia '70

Przy Placu Solidarności znajduje się Pomnik Ofiar Grudnia '70. Został on odsłonięty w sierpniu 1981 roku.

Pomnik Ofiar Grudnia '70

Grudzień 1970 - Marian Sawicz

Właściwie Tadeusz Marian Sawicz - 18 grudnia 1970 r., wychodząc z baru mlecznego przy ul. 1 Maja w Elblągu, został postrzelony w głowę przez funkcjonariusza MO, jadącego milicyjną Nysą; zginął na miejscu. Sawicz nie brał udziału w manifestacjach. Był on jedyną ofiarą w Elblągu.
Na ulicy 1. Maja, na ścianie budynku w okolicy fontanny, znajduje się tablica ku jego pamięci. Zaraz obok jest też skwer jego imienia.

Tablica z ul. 1. Maja

Grudzień 1970 - Zbyszek Godlewski

Zbyszek Godlewski został zastrzelony 17 grudnia przez żołnierzy LWP. Stało się to nieopodal przystanku Szybkiej Kolei Miejskiej Gdynia Stocznia, po jego przyjeździe do pracy z Elbląga. W chwili śmierci miał 18 lat. Po tym incydencie protestujący przemaszerowali z jego ciałem niesionym na drzwiach ulicami Gdyni. To on był pierwowzorem bohatera "Ballady o Janku Wiśniewskim".
W Elblągu znajduje się ulica jego imienia - położona pomiędzy 1. Maja a Giermków.
Na budynku biblioteki elbląskiego Wyższego Seminarium Duchownego przy ul. Bożego Ciała 10 znajduje się tablica pamiątkowa. Dawniej w tym budynku znajdowała się szkoła, do której uczęszczał Zbyszek Godlewski.

Tablica z biblioteki WSD w Elblągu

Jego nazwisko jest też na zbiorczej tablicy znajdującej się na cmentarzu Agrykola.

Grudzień 1970 - Waldemar Rebinin

W dniu 15 grudnia 1970 roku  był kierowcą oznakowanego samochodu sanitarnego wiozącego zaopatrzenie medyczne do przychodni kolejowej przy Dworcu Głównym w Gdańsku. W okolicach dworca, około godz. 14, został śmiertelnie postrzelony w głowę przez funkcjonariusza MO. Był pierwszym elblążaninem, który zginął w trakcie strajków grudniowych.
Jego nazwiskiem został nazwany skwer u zbiegu ulic Giermków i Zbyszka Godlewskiego, natomiast na cmentarzu Agrykola, gdzie jest grób Waldemara Rebinina znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona trzem elblążanom - ofiarom Grudnia '70.

Tablica z cmentarza Agrykola

Pod nogami... cz. 13

Na ulicy Stoczniowej przy przejściu dla pieszych w pobliżu Bramy Targowej można znaleźć trzy metalowe elementy wyglądające jak małe studzienki a opisane jako "punkty geodezyjne". Trochę to dziwne, gdyż punkt stąd był tylko jeden.


Ul. Stoczniowa



Pod nogami... cz. 12

Na ulicy Kościuszki, w pobliżu Hotelu Młyn, można znaleźć kratkę ściekową z firmy Odinwerk. Była to odlewnia, która swoją siedzibę miała przy Aweider-Allee 59-65 w Królewcu. Obecnie w Ratstatt znajduje się firma o tej samej nazwie, ale nie jestem w stanie potwierdzić, że to to samo przedsiębiorstwo.

Kratka z ul. Kościuszki

Erlangen cz. 3

Przy drodze wylotowej w stronę Forchheim znajduje się Kanaldenkmal - pomnik upamiętniający budowę kanału łączącego rzeki Men i Dunaj, zainicjowaną przez Ludwika I Wittelsbacha.

Kanaldenkmal

Erlangen cz. 2

Przed zamkiem stoi pomnik Friedricha, margrabiego Brandenburgii, założyciela uniwersytetu w Erlangen.

Pomnik margrabiego Friedricha

Pomnik z tyłu

Erlangen cz. 1

Seria wpisów o Erlangen ma się ku końcowi...
Wspomniany wcześniej prof. Jakob Herz jest znaczącą postacią w historii tego miasta. Oprócz tablicy ma on swoją ulicę, na jednym z budynków przy Heuwaagstrasse jest kolejna tablica a na skrzyżowaniu Universitaetsstrasse i Krenkenhausstrasse znajduje się obelisk ku jego pamięci.

Tablica na budynku przy Heuwaagstrasse

Obelisk ku pamięci prof. Jakoba Herza

Pod nogami... Erlangen cz. 5

Na Schlossplatz, w pobliżu pomnika margrabiego Friedricha znajduje się tablica z napisem "Tu w 1933 spalono książki". Odnosi się to do słynnej akcji palenia książek w maju 1933 roku - po dojściu do władzy Adolfa Hitlera.

Tablica z Schlossplatz

Pod nogami... Erlangen cz. 4

Na Hugenottennplatz znajduje się tablica upamiętniająca profesora Jakoba Herza - lekarza i wykładowcę.

Tablica upamiętniająca prof. Jakoba Herza

 
Zaraz obok znajduje się druga tablica ze zdjęciem nieistniejącego już pomnika prof. Herza.

Tablica ze zdjęciem pomnika prof. Herza

Pod nogami... Erlangen cz. 3

W kilku miejscach miasta na chodnikach można znaleźć małe tabliczki. Upamiętniają one mieszkańców deportowanych w czasie II wojny światowej. Osoby z tych przedstawionych poniżej trafiły do obozu koncentracyjnego w Terezin (Czechy).

Tabliczki z Hauptstrasse upamiętniające deportowanych

Pod nogami... Erlangen cz. 2

Chodząc po terenie ogrodu zamkowego można znaleźć okrągły element z napisem "Vermessungpunkt". Jest to punkt geodezyjny - oznaczenie stosowane w miernictwie (geodezji).

Punkt geodezyjny ze Schlossgarten

Pod nogami... Erlangen cz. 1

Z powodów służbowych zostałem wysłany na szkolenie do Erlangen - miasta niedaleko Norymbergi. Chodząc po mieście szukałem oczywiście śladów przeszłości i  się nie zawiodłem :) Na ten temat można by osobnego bloga prowadzić :)
Przedstawię tylko kilka z moich "znalezisk".
Na przecięciu Nuernbergerstrasse i Suedl. Stadtmauerstrasse umieszczona została tablica oznaczająca miejsce, gdzie do 1945 roku znajdowała się Brama Norymberska - droga wyjazdowa z miasta na południe.

Tabliczka z Nuernbergerstrasse

Pod nogami... cz. 11

Na ulicy Sopockiej, w pobliżu przystanku autobusowego, można znaleźć kolejną studzienkę z Grudziądza. Tym razem ma tylko napis "Kanalisation Graudenz" a wyglądem przypomina wyroby od Tiessena i te z Bydgoszczy.

Studzienka z ul. Sopockiej

Na forum marienburg.pl znalazłem informacje odnośnie firmy Herzfeld&Victorius.  Została ona założona w roku 1862 w Grudziądzu przez dwóch żydowskich przedsiębiorców Józefa Herzfelda j Karola Victoriusa. Początkowo była to kuźnia, którą przekształcono następnie w odlewnię i emaliernię. Na początku XX w. fabrykę przejęli synowie założycieli. W 1920 r. przedsiębiorstwo przekształcono w Towarzystwo Akcyjne o nazwie "Herzfelda i Victoriusa Odlewnia Żeliwa i Emaliernia w Grudziądzu Sp. A". Siedzibę zakładu (można ją zobaczyć tu) ostatecznie wyburzono w 1960 roku.

Pod nogami... cz. 10

Na terenie II LO można znaleźć kratkę ściekową z wytwórni Tiessena. Pod nią znajduje się pewien rodzaj metalowego lejka.

Kratka z ul. Królewieckiej

Podziękowania dla użytkownika Kubael z forum skyscrapercity.com za informację o tej kratce.

Tramwaj ze Starówki

Do końca września na elbląskim Starym Rynku stał wagon tramwajowy typu 5N. Jest to nadal działający fragment 117-letniej historii tramwajów w Elblągu. Na obecnych terenach Polski wyprzedził nas tylko Wrocław.
Tramwaj był udostępniony dla turystów a przy jego drzwiach były standy z najważniejszymi datami i informacjami na temat tej formy transportu.

Tramwaj typu 5N

Polska Walcząca

W dniu 27 września 1939 roku powołano Służbę Zwycięstwu Polski, z której w lutym 1942 roku utworzono Armię Krajową. W Elblągu głównym upamiętnieniem istnienia tej organizacji jest Pomnik Armii Krajowej usytowany przy ul. Gen. Stefana Grota Roweckiego (komendanta głównego AK od 14 lutego 1942 roku do 30 czerwca 1943 roku).

Pomnik AK (stan sprzed września 2010 roku)

Zbliżenie tablicy z pomnika

We wrześniu 2010 roku pomnik przeszedł przebudowę - zdemontowano maszty, a w ich miejsce ustawiono kamienną kolumnę zwieńczoną mosiężnym orłem. Obok znalazły się dwa kamienie z tablicami. Trzecia tablica została wmurowana przed głównym obeliskiem.

Obecny wygląd pomnika

Zbliżenie na lewą tablicę

Prawa tablica

Orzeł na kolumnie

Tablica sprzed pomnika

Pod nogami... cz. 9

Na ulicy Ks. Piotra Ściegiennego znajduje się studzienka bez nazwy wytwórcy lecz jej podobieństwo do tej z ul. Przy Bramie Targowej pozwala sądzić, że jest to wyrób z odlewni Tiessena.

Studzienka z ul. Ks. Piotra Ściegiennego

Na stronie pana Hansa Pfaua znalazłem krótką notkę na temat odlewni Tiessena:
Największą firmą w Elblągu pod nazwą Tießen była, założona w 1871 roku, na Stromstrasse bezpośrednio przy rzece, odlewnia żeliwa dla artykułów handlowych Eduard Tießen, która zatrudniała średnio 120 osób (dane z 1910 roku). Ostatnim właścicielem był brat Eduarda, fabrykant, elbląski radca miejski, duński wicekonsul i jednocześnie członek Bractwa Św. Jerzego Hermann Julius Tießen, obok Ferdynanda Schichau największy podatnik dla Elbląga, w tym czasie. Zakład został przejęty w roku 1912 przez Schichau’a. Od 1887 r. do swojej śmierci, mieszkał w domu Schichau Str. 10/11, w którym po 1915 r. mieszkali kolejno dyrektorzy stoczni Leux i Noe. Dzisiaj (2010) jest to najstarsza willa w Elblągu.[chodzi o willę zwaną "Pałacykiem" - obecnie własność Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego - K.B.]

Pod nogami... cz. 8

W trakcie prac przy przebudowie drogi nr 503 natrafiono na przeszkodę archeologiczną. Po wykonaniu wykopu ukazały się fragmenty murów. Prawdopodobnie są to pozostałości kazamatów mieszczących się w Bastionie Kowalskim, który stanowił umocnienie Starego Miasta Elbląga od strony Bramy Kowalskiej. Został on zbudowany w latach 1600 - 1607 a rozebrany na polecenie Fryderyka II w roku 1774 w ramach rozbudowy miasta.

Wejście do kazamatów

Wiele osób liczyło, że w jakiś sposób uda się pogodzić plany budowy z chęcią zachowania murów jako atrakcji turystycznej, jednak po badaniach przeprowadzonych przez naukowców zostaną one zasypane piaskiem i firma Eurovia będzie mogła kontynuować prace.

Mury obronne

Mury obronne

Mury obronne

Link do rozdziału o fortyfikacjach Elbląga w wersji elektronicznej Księgi Elbląskiej cz. III Fortyfikacje
Pomorskie Forum Eksploracyjne - temat o Bramie Kowalskiej

Pod nogami... cz. 7

Również na ul. Sienkiewicza fragmenty płyt nagrobnych posłużyły za materiał budowlany. Tym razem na obudowę studzienki telekomunikacyjnej.

Obudowa studzienki z ul. Sienkiewicza.

Pod nogami... cz. 6

W północnej części Parku Traugutta znajduje się zapuszczona fontanna. Kiedyś znajdowała się przy niej żaba, która obecnie można zobaczyć obok fontanny na 1. Maja. Jednak jest powód aby się nią zainteresować - jej otoczenie jest wyłożone kawałkami płyt nagrobnych. Pochodzą one z cmentarzy św. Anny i św. Marii, na terenie których po wojnie urządzono park.

Otoczenie fontanny w Parku Traugutta

Fragment płyty nagrobnej

Pod nogami... cz. 5

"Zunifikowaną" wersję studzienki od Schichaua można zobaczyć na ul. Prusa.

Studzienka z ul. Prusa

Na terenie Giełdy Elbląskiej można znaleźć bardziej "płaską" studzienkę.

Studzienka z ul. Grunwaldzkiej

Nie ma wolności...

W dniu 29 sierpnia 2012 roku na ulicy 1. Maja 35 odsłonięto tablicę upamiętniającą siedzibę regionalnego zarządu NSZZ "Solidarność". W odsłonięciu brał udział Lech Wałęsa - honorowy obywatel Elbląga.

Tablica z ul. 1. Maja

Pod nogami... cz.4

W okolicach dworca PKP można znaleźć całkiem sporo interesujących studzienek. Przede wszystkim są to wyroby z fabryki Schichaua.


Studzienka z dworca PKP - peron 1

 Są one zlokalizowane głównie na peronie pierwszym w pobliżu schodów do przejścia podziemnego.

Studzienka z dworca PKP

Na wysokości baru szybkiej obsługi znajduje się jedna, która "przykulała" się z całkiem daleka bo z Dusseldorfu.

Studzienka z dworca PKP

Studzienki to nie jedyne ciekawostki jakie można znaleźć na dworcu. Otóż jest tam również pamiątka po kolei cesarskiej.

Pamiątka po kolei cesarskiej z dworca PKP

Pod nogami... cz. 3

Inna studzienka z odlewni Tiessena. Przypomina prezentowane wcześniej wyroby Komnicka. Może swego czasu była przeprowadzana jakaś unifikacja?

Studzienka z ul. Przy Bramie Targowej

I jeszcze jedna studzienka z Grudziądza - tym razem z otworami na środku.

Studzienka z ul. Wyspiańskiego

Pod nogami... cz. 2

Wędrując kolejnymi ulicami można znaleźć również studzienki z fabryki najsłynniejszego elbląskiego przemysłowca - Ferdynanda Gottloba Schichaua. Tym razem jest to wersja prostokątna. Widnieje na niej napis F. SCHICHAU GmbH ELBING.

Studzienka z ul. Orzeszkowej

Większość przedwojennych studzienek pochodzi z Elbląga. Są jednak również wyroby z innych miast. Przykładem jest studzienka z Grudziądza (niem. Graudenz).

Studzienka z ul. Słonecznej

 Czasami można znaleźć studzienki z Bydgoszczy (niem. Bromberg).

Studzienka z ul. Polnej

Pod nogami...

Szukając śladów historii trzeba patrzeć w jednym kierunku - każdym... Wiele rzeczy jest pod naszymi nogami. Przykładowo studzienki kanalizacyjne. Prawie nikt nie zwraca na nie uwagi... A warto.


Studzienka z ul. Polnej

 Studzienka na zdjęciu powyżej została wyprodukowana w zakładach Franza Komnicka. Niedaleko niej znajduje się inna - tym razem z nazwiskiem Eduarda Tiessena.



Kolejna studzienka z ul. Polnej

 Studzienka z ul. 3. Maja jest bardzo nietypową tablicą pamiątkową. Znajduje się na niej informacja, że oto w 2005 roku firma Wavin obchodziła pięćdziesięciolecie istnienia na rynku.

Studzienka - upamiętnienie z ul. 3. Maja