Osadnictwo do czasów Truso
Badania archeologiczne wskazują, że tereny Wysoczyzny Elbląskiej obecnie zajmowane przez miasto Elbląg były dogodnym miejscem do osiedlania się ludzi[1]. W okresie neolitu, czyli od 4200 do 1700 r. p.n.e., istniały tu osady, których mieszkańcy byli stosunkowo zaawansowani gospodarczo, o czym świadczą znaleziska fragmentów broni i narzędzi krzemiennych.
Osadnicy mieszkali w drewnianych domach, z dachem ze słomy lub trzciny. Ściany uszczelnione były gliną. W środku były dwa pomieszczenia – jedno mieszkalne z glinianym klepiskiem, drugie przeznaczone dla zwierząt[2]. Dawni mieszkańcy tych stron zajmowali się głównie myślistwem, choć ze względu na położenie w delcie Wisły dobrze rozwijało się również tam rybołówstwo.
Upływ czasu i rozwój społeczności terenu spowodował, że liczba mieszkańców zaczęła wzrastać. Największy przyrost ludności nastąpił w okresie od I do IV wieku n.e., kiedy to do terenów centralnej Europy zaczęły przybliżać się granice cesarstwa zachodniorzymskiego[3]. Wtedy rozpoczął się zwiększony udział Pomorza w handlu z krajami południa. Głównym towarem eksportowym Pomorza był bursztyn, którego obróbka w tym okresie stała na wysokim poziomie. Stąd wzięła się słynna nazwa „szlak bursztynowy”. Importowano natomiast towary luksusowe. W wyniku tego w okolicach końca VII lub VIII wieku naszej ery powstało osiedle Truso[4].
Nie ma zbyt wielu pewnych informacji na temat tej osady. Istnienie jej zostało odnotowane w relacji angielskiego podróżnika Wulfstana z IX wieku: „Od wschodu spływa tutaj do Zalewu Estyjskiego rzeka Ilfing – z tego jeziora, nad którego brzegiem stoi Truso”[5]. Nie było to zbyt precyzyjne określenie, gdyż w tamtym okresie zalew ten był dużo większy niż obecny Zalew Wiślany. Współczesne badania archeologiczne umiejscowiły położenie Truso w okolicach obecnego Janowa Pomorskiego, czyli na południe od miasta nad brzegiem jeziora Drużno. Osada była zbudowana z drewnianych domów (zrekonstruowana chata tego typu jest udostępniona dla zwiedzających na dziedzińcu elbląskiego Muzeum Archeologiczno-Historycznego), chodniki – z powodu położenia na podmokłym terenie – również były drewniane. Od strony lądu wejścia broniła fosa[6].
Dogodne położenie portu sprzyjało transportowi wodnemu, a znaleziska elementów sań i raków dla koni świadczą o braku wpływu pór roku na intensywność wymiany. Oprócz handlu mieszkańcy Truso zajmowali się również rzemiosłem – wytwarzali wyroby z bursztynu, złota, szkła, gliny. Produkowali rogowe grzebienie, działały też warsztaty tkackie. Hodowali krowy, świnie, owce oraz ryby. Truso było wówczas celem podróży kupców ze Skandynawii, z zachodniej Europy, a nawet z północnej Rusi.
 |
| Rekonstrukcja chaty z Truso |
Nie jest pewne, jak długi był czas istnienia osady. Szacuje się ten okres na około 300–400 lat. Pośrednią przyczyną zaprzestania działalności handlowej było przesunięcie szlaków kupieckich ku południu oraz powstanie konkurencyjnego Gdańska, który w początkach XI wieku posiadał rozległą sieć kontaktów gospodarczych. W ciągu XII wieku nastąpiło rozprzestrzenienie się handlu za pośrednictwem kupców niemieckich, którzy mieli nadać kształt bałtyckiej wymianie na okres kilku wieków[7].
[1] S. Gierszewski, Elbląg. Przeszłość i teraźniejszość, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1978, s. 10.
[2] Ibidem, s. 10.
[3] Ibidem, s. 11.
[4] Ibidem, s. 14.
[6] Ibidem, s. 14.
[7] J. Charytoniuk, J. Hochleitner Elbląg. Nasza mała ojczyzna, Klub Etycznej Myśli Obywatelskiej „Wspólnota Elbląska”, Elbląg 1998, s. 28.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz