Wojna polsko-krzyżacka
Zwierzchnictwo zakonu było coraz większym brzemieniem dla miasta, które z jednej strony chciało rozwijać się gospodarczo jako członek Hanzy, z drugiej natomiast było ograniczane przez zaborczą politykę handlową Krzyżaków. Początek XV wieku to okres, kiedy Polska postanowiła odzyskać ziemie pomorskie. Głównym epizodem tej walki była bitwa pod Grunwaldem, w której mieszczanie elbląscy walczyli po stronie przegranych, a chorągiew miejska została umieszczona na Wawelu jako symbol triumfu Polaków[21]. Trzy dni później, po wypędzeniu załogi zamku, elblążanie otrzymali wezwanie do oddania hołdu Władysławowi Jagielle. Uczynili to 22 lipca 1410 w Sambrodzie koło Pasłęka[22]. W zamian za to otrzymali liczne przywileje, których odmawiali im Krzyżacy.
Wycofanie się Jagiełły spod Malborka oraz wkrótce z całego Pomorza spowodowało, że zakon powrócił do Elbląga i anulował wszystkie zmiany, wprowadzone przez króla polskiego. Aby się przeciwstawić uciskowi, 21 lutego 1440 roku na zjeździe w Elblągu powołano Związek Pruski[23]. Ponieważ władze zakonu uznały zgromadzenie za nielegalne, przedstawiciele miast wchodzących w skład Związku podjęli tajne rokowania z Kazimierzem Jagiellończykiem oraz przygotowywali się do wystąpienia zbrojnego. Rozpoczęło się ono 6 lutego 1454 roku w Toruniu, dwa dni po wystawieniu dokumentu wypowiedzenia posłuszeństwa Krzyżakom.
12 lutego poddała się załoga zamku w Elblągu, a sama budowla została zburzona. Był to początek wojny trzynastoletniej. W czerwcu 1454 roku król Kazimierz przyjął hołd od Warmii oraz rycerstwa elbląskiego, a w roku 1457 wydał tzw. wielki przywilej, który powiększał posiadanie ziemskie miasta oraz rozszerzał uprawnienia samorządowe[24].
 |
| Popiersie Kazimierza Jagiellończyka |
Działania wojenne trwały do roku 1466, kiedy to 19 października został podpisany traktat toruński, przywracający pod jurysdykcję polską ziemię chełmińską, michałowską, Powiśle i Pomorze Gdańskie. Krzyżacy zachowali ziemie na wschód od Elbląga oraz nadzór nad Cieśniną Bałgijską – szlakiem żeglugi na Zalew Wiślany[25].
[21] Ibidem, s. 45.
[22] Za J. Charytoniukiem, ibidem, s. 45. S. Gierszewski jako miejsce tego wydarzenia podaje Dzierzgoń (op. cit., s. 48).
[23] Ibidem, s. 47-48.
[24] Ibidem, s. 49.
[25] Ibidem, s. 51.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz